KOBRO/STRZEMIŃSKI. OPOWIEŚĆ FANTASTYCZNA

Gatunek: film eksperymentalny
Reżyseria: Borys Lankosz
Scenariusz: Małgorzata Sikorska-Miszczuk
Zdjęcia: Marcin Koszałka
Muzyka: Marcin Stańczyk
Montaż: Magdalena Chowańska
Scenografia: Magdalena Dipont, Mateusz Świderski
Producent: Magdalena Lankosz
Produkcja: Blankfilm Productions
Rok: 2018
Czas: 42 min

Obsada: Agata Buzek, Łukasz Simlat, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik  

Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński poznali się w 1916 roku w Rosji. Ona dopiero co ukończyła szkołę średnią i zamierzała zostać studentką Akademii Sztuk Pięknych; tymczasowo jednak zgłosiła się jako wolontariuszka do szpitala. On miał 23 lata i został poważnie okaleczony. Prosto z Wojskowej Szkoły Inżynierii Lądowej w Petersburgu trafił na front Wielkiej Wojny. Podczas obrony twierdzy Osowiec, która przeszła do historii jako „atak trupów”, gazy bojowe uszkodziły mu rękę i nogę. Kończyny trzeba było amputować.  

Potem była wielka miłość: do siebie i do sztuki; w kręgu admiratorów, a wręcz wyznawców Kazimierza Malewicza dominowały eksperymenty, awangarda, teoria nowoczesnej sztuki, ucieczka od formy. W 1920 pobrali się. W tym samym roku Lenin ostro wystąpił przeciwko awangardzistom. Artyści mieli stać się rzemieślnikami tworzącymi dla społeczeństwa. Wielu mu uległo, ale Strzemińscy nie chcieli. Uciekli na zachód. Celem ich podróży była Francja, jednak nie starczyło na nią pieniędzy. Osiedli w Polsce, w Łodzi, gdzie on szybko stał się jedną z najbardziej znaczących postaci polskiej awangardy artystycznej.  

Ona rzeźbiła, on malował, korespondowali z artystami i galeriami na całym świecie. Świat był ciekawy ich sztuki i ich prac teoretycznych o sztuce. W 1936 roku urodziła się im córka, Nika. Trzy lata później wybuchła wojna. Ona Rosjanka niemieckiego pochodzenia, on Polak ze Wschodu - wojna poróżniła ich ze sobą. Zaczęły się kłótnie, legendarne bijatyki i donosy małżonków na siebie na wzajem, walka o dziecko, oddawanie dziecka do przytułków, w końcu rozwód. Katarzyna Kobro zmarła w 1951. Władysław Strzemiński zmarł rok później.  

Film ,,Kobro/Strzemiński. Opowieść fantastyczna” jest eksperymentem technologicznym, formalnym i narracyjnym: łączy zdjęcia fabularne kręcone w hali zdjęciowej z udziałem aktorów, scenografię wirtualną i animację, balansuje na granicy videoartu i teatru telewizji. Celem jest przede wszystkim impresja, sięganie do podświadomości, dialog współczesnego reżysera z awangardą pierwszej połowy XX wieku. Tytułowi bohaterowie znajdują się w onirycznej przestrzeni, „Pomiędzy”, gdzie współistnieją: podwodny świat, w którym rozmawia się o sztuce, i sala sądowa, na której Kobro ze Strzemińskim walczą o opiekę nad dzieckiem. Jest tam rezerwuar wypełniony możliwymi do zakwestionowania ideami z współczesnej wystawy sztuki i Twierdza Osowiec, której Strzemiński bronił w czasie I Wojny Światowej. Można tam spotkać Lenina i Fritza Habera, a także samych tytułowych artystów.  

Film wchodzi w dyskusję z biografizmem jako metodą odczytania sztuki, ale też pokazuje, że od biografizmu nie sposób uciec. Jego twórcy zadają pytanie: co dzisiaj wynika ze strategii awangardowych? Przyglądają się projektowi awangardowemu, który nie wytrzymał konfrontacji z realnym życiem; ale też dostrzegają walor postawy awangardowych artystów, która polegała na przezwyciężaniu życiowych przeciwności i wykraczaniu wyobraźnią poza to, co inni uznają za nieprzekraczalny horyzont.

SEANSE

2019-05-26, godz. 19.15, Sala kinowa Galerii Trietiakowskiej,