Filmowe pożegnanie Andrzeja Żuławskiego

W ubiegłym roku, razem z Panem Andrzejem Żuławskim planowaliśmy jego uczestnictwo w 9. Festiwalu Filmów Polskich „Wisła”, z chęcią zrobienia retrospektywy jego filmów. Niestety, śmierć zaskakuje nas w najmniej oczekiwanym momencie. Pana Andrzeja nie będzie z nami w Moskwie, będą natomiast jego filmy, tutaj słowa dotrzymamy i z wielką chęcią je zaprezentujemy!

Andrzej Żuławski wobec swojego zawodu stawiał jasne granice: „reżyser filmowy to jest ktoś, kto musi okłamać absolutnie wszystkich dookoła prócz samego siebie. Jak zacznie siebie okłamywać, to jest koniec”. W życiu reżysera działo się różnie, od początku był człowiekiem, który nie chciał podporządkowywać się narzucanym regułom. Zadebiutował filmami telewizyjnymi wyświetlanymi na antenie Telewizji Polskiej. Jego pierwszy pełnometrażowy film Trzecia część nocy (1971) był wielkim zaskoczenie dla kina europejskiego i jednym z najczęściej komentowanych tytułów. Tworząc Diabła (1972) Żuławski dołącza do grona kontrowersyjnych twórców kina. Reżyser porzuca ramy codziennej rzeczywistości, interesuje go kino ekstremalne, lubieżne, sięga po brutalne metody serwowania obrazu świata. Po roku 1981 reżyser realizuje filmy przede wszystkim we Francji. Po wstrzymaniu przez peerelowskie władze produkcji filmu Na Srebrnym Globie, Żuławski nie ustępuje, realizuje inne pomysły, pracując jednak dalej nad rozpoczętym produktem. Wreszcie po 12 latach odbywa się premiera długo wyczekiwanego Na Srebrnym Globie (1987), według „Trylogii Księżycowej” Jerzego Żuławskiego (stryjecznego dziadka artysty). Jest to pierwsza polska superprodukcja science fiction, prekursorska wobec nurtów amerykańskich. Po wielkim sukcesie wielkiej produkcji, zaczyna rosnąć zainteresowanie reżysera wobec powieści współczesnych. Pod wpływem tych uczuć powstają: Moje noce są piękniejsze niż wasze dni (1989), Błękitna nuta (1990), Szamanka (1996) – jeden z najbardziej kontrowersyjnych filmów wyprodukowanych w Polsce – oraz Wierność (2000) z Sophie Marceau w roli głównej.

Po zrealizowaniu Wierności w 2000 r. Żuławski wycofuje się z twórczości filmowej, aby po 15 latach nieobecności w kinie, powrócić w pełnej krasie ekranizacją Kosmosu (2016) na podstawie powieści Witolda Gombrowicza. Reżyser należycie przygotował się do podejmowanego tematu. Przyjrzał się błędom poprzedników, aby stworzyć dzieło uniwersalne, pozbawione historycznego kontekstu. Film został bardzo szybko docenione przez krytyków, o czym świadczy Srebrny Lampart dla najlepszego reżysera na 68. Festiwalu w Locarno. Tym samym świat filmowy chciał dać artyście do zrozumienia, aby więcej na tak długo nie rozstawał się z kamerą. Niestety, Kosmos stał się zamknięciem dorobku twórczego reżysera.

Widzowie moskiewskich kin „Pięć Gwiazd na Pawieleckiej” oraz „Iluzjon” na 9. Festiwalu Filmów Polskich „Wisła” będą mieć możliwość przypomnienia sobie twórczości wybitnego, nad wyraz oryginalnego reżysera światowej sławy - Andrzeja Żuławskiego. Na ekranie pojawią się: Trzecia część nocy, Diabeł, Na Srebrnym Globie oraz premierowo, nie tylko w Rosji – Kosmos, ostatni film Żuławskiego.